SIRÇALI ŞEHİT İDRİS ÖZTÜRK İMAM HATİP ORTAOKULU EKİM AYI ÖGEP ÇALIŞMALARI

ÇOCUKLARIN GELİŞİM DÖNEMLERİ ve ÖZELLİKLERİ

   "Eğitim kurumunun temel çıkış noktası bireyin kendini bilmesi ve tanımasını sağlamaktır. Bireyin kendini tanıması ve bu tanımanın takibi onun eğitim yolculuğunda kişiselleştirilmiş bir yol haritasına sahip olmak demektir. Birlikte yapılan bu yolculukta ana aktör öğretmendir. Zira öğretmen aynen anne şefkati gibi hayatlarına dokunduğu bireylerin eğitiminde ustalığını ortaya koyar ve insanlaşmanın vasıtası rolünü üstlenir. Öğretmen çocuğa önce şefkatini verdiğinde çocuğun kendi içinde saklı olan müfredat açığa çıkacaktır."

       2023 Eğitim Vizyonu incelendiğinde, öğrencilerin kendilerini tanımanın önemi ve bu yolda öğretmenin rolü üzerinde durulduğu görülmektedir. Öğretmenin görevinin öğrencilere bir şeyleri öğretmek, dikte ettirmek değil onlara kendilerini keşif yolunda ilham olmak, rehberlik etmek olduğu görülmektedir. Geçmişin alışılagelmiş öğretmen profilinden   çıkıp çağın gereklerine ayak uyduran, kendini yenileyen, gelişime açık, kendini geliştiren, teknolojinin imkanlarından faydalanan öğretmen profiline girilmelidir. Öğretmenlerin kendilerini mesleki ve kişisel yönden geliştirmesinin gerekliliğinden hareket eden ÖGEP çalışmaları kapsamında çocukları daha iyi tanımak ve gelişimsel dönem özelliklerini daha iyi anlamak öğretmenler olarak faydamıza olacaktır. Bu doğrultuda çocukların gelişim  dönemleri  ve  özelliklerini beraber inceleyelim:

 1.Bebeklik Dönemi(0-2 yaş): Yeni doğan bebeğin gelişimi ilk yılda çok hızlı olur. Bu dönemin en önemli özelliği bebeğin yetişkine bağımlı olması ve o olmadan hayatını devam ettirememesidir. Bu dönemde bebeğin, beslenmesi, temizliği, uykusu kadar önemli olan bir husus da bebeğin şefkatle sevilmesidir. Bu  dönemde  bebek;

-Nefes almayı öğrenme.

-Doğumu takiben fiziksel çevredeki değişikliklere uyum sağlama.

-Tuvaletini söyleme tutma becerisini kazanma.

-Uyku düzeni olması.

-Katı yiyecek yemeyi öğrenme  gibi   özellikleri  kazanır.

2.İlk Çocukluk Dönemi(2-6 yaş): İki yaşın başlamasıyla birlikte çocuklar kendilerinden, benmerkezci, bağımlı bir kişi yerine, bağımsız bir varlık olmaları beklendiğini öğrenirler. Bir takım davranışların belirli ortamlarda uygulanması gerektiğini de öğrenmeye başlarlar. 2-6 yaş arasındaki ilk çocukluk evresinde çocuk, sosyal ilişkinin nasıl kurulduğunu, ev dışındaki insanlarla, özellikle kendi yaşıtlarıyla nasıl beraber olunacağını öğrenmeye başlar, uyum ve işbirliği geliştirir. Bu  dönemde  çocuk;
-Konuşmayı ve yürümeyi öğrenme.

-El-göz uyumunu sağlamaya başlama.

-Kendi başına yemek yeme giyinme tuvaletini yapma.(öz bakım becerisi)

-Cinsel farklılıklarını öğrenme ve cinsel kimliğini kazanmaya başlama.

-Okuma yazmaya hazır duruma gelme.

-Toplumsal kurallara dair yanlış ve doğru davranışı ayırt etmeye ve toplumsal rolleri öğrenmeye başlama  gibi  özellikleri  kazanır

3.Son(ikinci)çocukluk dönemi(6-12 yaş): Son çocukluk döneminde çocuk; motor ve dil gelişimi açısından büyük aşamalar kaydetmiş ve dengenin gelişmesi sonucu hızlı yürüyebilen, futbol oynayabilen, ok atabilen göz-el koordinasyonunun gelişmesi sonucu da iki elini bağımsız olarak kullanabilen bir birey haline gelmiştir.

    Çocuğun aile ortamından çıkıp dış dünya ile daha iç içe olduğu dönemdir. Bu dönemin başlangıcı ilkokula yeni başlama, son yılları ise çocuğun ergenlik dönemine girmeye başlaması açısından son derece önemlidir.

    Çocuk, okulda hayatı boyunca ihtiyaç duyacağı okuma-yazma ve hesap becerilerini edinmeye başlar.  Çocuk bu becerilere dayanarak ileriki yaşlarda karmaşık problemleri çözebilir hale gelecektir. Gündelik yaşamda olup bitenler çocuğun ilgisini çekmeye başlamıştır. Ülkelerinde ve dünyada olup bitenler ile ilgili fikir beyan etmeye başlar.

   Çocukta zihinsel gelişim soyut işlemlere hazırlanmaya başlamıştır. Okul öncesi dönemde temelleri atılan vicdan gelişiminin başlaması bu dönemde değerlerin, tercihlerin ve tutumların belirginleşmesi şeklinde devam eder.

   Çocuğun konuşma yeteneği ve kelime hazinesi oldukça gelişmiştir. Bu dönemde kız ve erkek çocuklar kendi aralarında gruplaşarak oynamayı tercih eder. Bir yandan arkadaşlarıyla bir arada olmaktan hoşlanırken diğer yandan grup içinde sivrilme, üstünlüğünü kanıtlama çabası vardır.

   Çocuk  bu  dönemde;

-Okuma yazma ve hesaplaşma ile ilgili üç temel beceriyi geliştirme.

-Kendine karşı olumlu tutumlar oluşturma.

-Kişiler arası ilişkilerini geliştirme yaşıtlarıyla iyi geçinmeyi öğrenme.

-Kendisi için model olan yetişkinleri örnek alarak cinsiyetine uygun rolü geliştirme.

-Sorumluluk almasına ve kendi kararlarını vermesine olanak sağlandığında kişisel bağımsızlığını kazanmaya başlama.

-Vicdan ve değer anlayışının gelişmesi.

-Gündelik yaşama uyum   gibi  özellikler  kazanır.

4.Ergenlik Dönemi(12-18 yaş): Ergenlik, çocuklukla yetişkinlik arasında yer alan ve 12. yaştan 18 yaşına kadar uzanan, ruhsal alanda önemli değişikliklerin olduğu hızlı bir büyüme ve olgunlaşma dönemidir. Bu dönemde çocukluk özellikleri yitirilir ve ergenlik özellikleri hızlı bir şekilde kazanılır. Ergenlikte bireyler arası farklılıklar çoktur ve hızlı değişim vardır.

    Ergenlik dönemi, genç için çalkantılı bir dönemdir. Bu dönemde bireyin kişiler arası  ilişkileri gelişir, artar ve nitelik değiştirir. Artık çocuk değildir. Sosyal ilişki kurma becerisi artmaya başlamıştır. Toplum içinde kendi başına girişimlerde bulunabilir. Başkalarıyla kendi tercihleri doğrultusunda etkileşimler kurabilir. Bunun sonucunda duygusal yakınlıklar yaşayabilir. Bu duygusal yakınlıklar aynı zamanda anne babadan duygusal anlamda ayrılmanın bir görüntüsüdür.

     Gençler ne yetişkin ne de çocuk olarak kabul edildikleri bu geçiş döneminde uyum sağlamakta güçlük çekerler. Kimlik arayışına giren genç bu dönemde ya kimliğini kazanmış olarak ya da kimlik kargaşası ile çıkar. Yine bu dönemde genç, gelecekteki işi için belirlemeler yapmak durumundadır.

  Bu  dönemde  ergen;

 -Bir yetişkin kadın veya erkek sosyal rolüne erişme.

-Yaşıtlarıyla (her iki cins) yeni ve olgun ilişkilere erişme.

-Bedenini kabul etme ve etkili bir şekilde kullanma.

-Anne baba gibi yetişkinlerden bağımsız olarak duygusal özerklik kazanma.

-Bir mesleğe doğru yönelme ve hazırlanma.

-Toplumsal görevlerini yerine getirebilme ve toplumsal sorumluluklar almaya istekli olma.

-Evliliğe ve aile kurmaya hazırlanma gibi  özellikler  gösterir.